W tym materiale postaram się pokazać, jak wygląda proces wydania książki. Droga, którą musi przejść pisarz, aby jego dzieło znalazło się w księgarniach, jest długa, ale na ogół przynosi satysfakcję. A wszystko zaczyna się od wyboru obszaru twórczości.
Wybór obszaru twórczości
Większość twórców, zanim zabierze się do pisania, wie, z jakiego gatunku będzie jego książka. Dotyczy to zwłaszcza tych twórców, dla których przygoda z pisaniem już trwa. I to jest oczywiste, gdyż trudno sobie wyobrazić, żeby autor znanych powieści obyczajowych poświęcił się nagle tematyce popularno-naukowej czy historycznej.
Natomiast dość często zdarza się, że wybór obszaru twórczości jest dylematem początkujących pisarzy. Dlaczego tak się dzieje…? Otóż widzę tutaj dwie przyczyny takiego stanu rzeczy.
Po pierwsze niemal każdy debiutant ma w sobie ogromny ładunek twórczej energii. Nie opuszcza go natchnienie i wena, zaś każda chwila w pracy nad dziełem jest czymś wyjątkowym. Marzy, żeby zostać pisarzem, rozpiera go energia, lecz nie do końca jest pewien, o czym pisać. Ma bowiem tyle pomysłów…!
Po drugie debiutanckie książki początkujących pisarzy mają zwykle w sobie sporo elementów… autobiograficznych. Dopiero w kolejnych dziełach proporcje zmieniają się na korzyść fikcji literackiej. I to jest ten etap twórczości, gdy krystalizuje się jej obszar. Może to być, rzecz jasna, literatura wspomnieniowa, obyczajowa albo choćby coś z fikcji spekulatywnej, powiedzmy, powieść sience fiction. To tylko nieliczne przykłady, w którą stronę wyobraźnia zaprowadzi debiutującego pisarza. Możliwości jest wiele i najwięcej zależy od wewnętrznych odczuć twórcy, intuicji i, oczywiście, jego predyspozycji.
Etap tworzenia i etap współpracy z wydawcą
Etap tworzenia to już konkretna praca autora nad książką, czyli, mówiąc krótko, jej powstawanie w głowie i pisanie. Najpierw rodzi się koncepcja dzieła, albowiem twórca musi wiedzieć, o czym ono będzie. Zatem pojawiają się: szkic fabuły, sylwetki bohaterów i świat, w którym wszystko będzie się działo. Następnie przychodzi czas, i to jest już zdecydowanie dłuższy proces, na przeniesienie wszystkich myśli na papier. Mówiąc, że na papier, mam oczywiście na myśli dysk komputera. Nie wyobrażam sobie, żeby współcześni pisarze posługiwali się rękopisami w ich tradycyjnym znaczeniu.
Po napisaniu pierwszej wersji książki należy cały tekst sczytać i dokonać poprawek. Można też zasięgną opinii zaufanych osób na temat naszego dzieła lub poprosić o recenzję specjalistę z danego gatunku. Znajdziemy go w dobrym wydawnictwie.
Przyznam otwarcie, że nie jestem zwolennikiem samopublikowania, bowiem uważam, iż odpowiednią jakość publikacji może zapewnić wyłącznie tradycyjne wydawnictwo. Dlaczego…? W nim pracują specjaliści, tacy jak: redaktorzy, korektorzy, graficy i inni. Z praktyki życia codziennego wiemy, że nie jesteśmy sami w stanie zrobić wszystkiego, a przynajmniej wszystkiego zrobić dobrze. Tak więc skupmy się na współpracy z wydawnictwem… W tym przypadku zaczyna się ona od złożenia przez Autora propozycji wydawniczej. Redaktor z wydawnictwa przeprowadza wstępną ocenę materiału, zwaną też recenzją wewnętrzną. Jeśli jest ona pozytywna, Autor otrzymuje propozycję podpisania umowy wydawniczej. A gdy ją zaakceptuje, wówczas rozpoczyna się właściwa współpraca. A wygląda ona następująco (tu opieram się na standardach Wydawnictwa Borgis):
- Przeprowadzenie prac związanych z redagowaniem tekstu, w tym prac korektorskich, tj. korekt redakcyjnych i autorskich.
- Wykonanie redakcji technicznej.
- Wykonanie składu i łamania tekstu oraz prac graficznych, w tym związanych z okładką książki.
- Akceptacja przez Autora gotowego do druku tekstu i okładki książki.
- Druk i oprawa książki.
- Dystrybucja książki i działania związane z jej promocją.
- Monitorowanie sprzedaży i rozliczeń, w tym honorarium autorskiego.
Proces wydania książki to sztuka kompromisów
Powyżej przedstawiłem w dużym skrócie, jak przebiega proces wydania książki. Niemniej niemal zawsze są od niego pewne odstępstwa. Wiąże się to z różnorodnością wynikającą z charakteru twórczego przedsięwzięcia, jak też z oczekiwań pisarzy. Ważne jest, by wydawnictwo okazywało we współpracy z twórcą elastyczność, bo to on wie najlepiej, jak ma jego dzieło wyglądać. Mam tu na myśli zarówno kwestie merytoryczne, jak i estetyczne. Ale niezależnie od tego, jeśli już decydujemy się powierzyć efekt swojej pracy specjalistom, to zaufajmy im. Ich rady i sugestie wynikają z posiadanych kwalifikacji zawodowych i znajomości rynku. Proces wydania książki to sztuka kompromisów. Tylko dzięki wspólnym wysiłkom Autora i redaktorów gotowa książka będzie pod każdym względem profesjonalna.
(PK)