Wydawanie książek to fascynujący proces, w którym Autorzy i wydawnictwa współpracują, aby książki znalazły się na półkach księgarskich. Kluczowym elementem tej współpracy są umowy autorskie. Obecnie stosuje się trzy rodzaje umów z Autorami książek. Są to: umowa licencji wyłącznej, umowa licencji niewyłącznej i umowa z przeniesieniem autorskich praw majątkowych na wydawnictwo.
Umowa licencji wyłącznej i niewyłącznej
Umowa licencji wyłącznej to porozumienie, w którym Autor przekazuje wydawcy wyłączne prawo do publikacji, reprodukcji i dystrybucji swojego dzieła. Oznacza to, że tylko wydawca może wydawać i sprzedawać książkę, zaś Autor z nikim innym nie może podpisać podobnej umowy. Obecnie jest to najpopularniejsza forma porozumienia. Nie ma obawy, że na rynku pojawi się ta sama książka, której wydawcą byłoby inne wydawnictwo. Autor zaś zachowuje autorskie prawa majątkowe do swojego dzieła. Wprawdzie nie może z nich korzystać, jednak tylko w okresie trwania licencji. Twórca przenosi bowiem prawa na wybrane pola eksploatacji na rzecz wydawcy na określony czas. Najczęściej jest to 5 lat. Z tytułu licencji Autor otrzymuje honorarium, które zwykle stanowi procent od sprzedanych egzemplarzy. Wydawnictwo wypłaca je co pewien, ustalony z Autorem, okres.
W przypadku umowy licencji niewyłącznej Autor może w okresie jej trwania zawierać podobne umowy z wieloma wydawnictwami. Na mocy umowy licencji niewyłącznej wydawca otrzymuje prawo do korzystania z utworu i dystrybucji książki na z góry określonych warunkach. Często taka umowa wiąże się z niższym wynagrodzeniem dla Autora lub jego brakiem, ponieważ wydawca nie ma monopolu na publikację.
Umowa z przeniesieniem autorskich praw majątkowych
Umowa z przeniesieniem autorskich praw majątkowych na wydawcę to najbardziej rozległa forma porozumienia. Autor ceduje w całości autorskie prawa majątkowe na wydawnictwo. Oznacza to, że staje się ono jedynym właścicielem książki i ma pełne prawo do wydawania, reprodukcji i dystrybucji dzieła. Twórca pozostaje w posiadaniu autorskich praw osobistych, bowiem te są niezbywalne i żadna umowa tego nie zmieni.
W przypadku podpisania umowy z przeniesieniem autorskich praw majątkowych Autor najczęściej otrzymuje jednorazowe wynagrodzenie lub prowizyjne od sprzedanych egzemplarzy. Nie będzie mógł on już swojego dzieła wydać w przyszłości w innym wydawnictwie. Umowy te mają jednak istotną zaletę. Otóż wydawca nie powinien po latach wycofać książki z księgarń, jak to ma miejsce w razie zawarcia umowy licencji. W dzisiejszych czasach umowy z przeniesieniem praw autorskich są stosunkowo rzadkie.
Rodzaje umów z Autorami książek – podsumowanie
Wybór odpowiedniej umowy jest bardzo istotny zarówno dla Autora, jak i dla wydawnictwa. Wszystkie rodzaje umów z Autorami książek mają swoje zalety i wady.
Umowa licencji wyłącznej daje wydawcy pewność, że nie pojawi się w obiegu ta sama książka wydana przez kogoś innego. Autor też będzie spokojny, że zachowuje autorskie prawa majątkowe do swojego dzieła. Wadą tej umowy jest to, że po wygaśnięciu licencji wydawca musi książkę wycofać z rynku. Można jednak temu zapobiec, jeśli obie strony zawczasu zechcą umowę przedłużyć.
Umowa licencji niewyłącznej zapewnia Autorowi większą elastyczność, lecz na pewno nie skorzysta on finansowo. Zaletą takiej umowy jest z pewnością zaistnienie twórcy na rynku literackim.
Umowa z przeniesieniem autorskich praw majątkowych na wydawcę powoduje, że Autor nie będzie już mógł wydać dzieła we własnym zakresie. Natomiast, jeśli książka jest dobra, to taka umowa najczęściej zapewnia ciągłość dystrybucji.
Wybór umowy jest niezwykle istotny, ale najważniejsze jest to, jak obie strony ją realizują. Inaczej mówiąc, doskonała współpraca pomiędzy Autorem a wydawcą jest ważniejsza niż jakikolwiek dokument. 🙂
Wiarygodność i zaufanie buduje się latami. Dlatego też zachęcamy twórców do współpracy z naszym wydawnictwem!
(PK)