ISBN, czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki (ang. International Standard Book Number), jest bardzo ważnym oznaczeniem w świecie wydawniczym. W Polsce nadaje go Biblioteka Narodowa. Ten unikalny identyfikator numerowy nadaje się niemal każdej książce, choć nie jest obowiązkowy. Niemniej bez niego książka nie trafi dziś ani do księgarń, ani do bibliotek. Międzynarodowy identyfikator ma ogromne znaczenie dla autorów, wydawców, księgarzy i czytelników. Żadne dobre wydawnictwo nie zaproponuje Autorowi wydania książki bez nadania jej ISBN. W dzisiejszym artykule postaram się wyjaśnić jego strukturę i rolę, jaką odgrywa w procesie dystrybucji książek.
Unikalny numer i jego struktura
ISBN to unikalny identyfikator numeryczny. Składa się z 13 cyfr, choć wcześniej stosowano format 10-cyfrowy. Tak było do 31 grudnia 2006 roku.
Numer ISBN składa się z pięciu grup numerycznych, co pozwala na precyzyjną identyfikację książki. Pierwsza z nich to tzw. prefiks, który obejmuje trzy cyfry. Pozwalają one rozróżnić starsze numery, te sprzed 31 grudnia 2006 roku, od nowszych. Aktualnie prefiks funkcjonuje według nowej normy i są to cyfry 978. Kolejna grupa to dwie cyfry zarezerwowane dla kraju i języka publikacji. W przypadku Polski jest to 83. Następna, trzecia grupa cyfr identyfikuje wydawcę. Z kolei czwarta grupa cyfr wskazuje, jaki numer z danej puli numerów otrzymała książka od swojego wydawcy. Ostatni element “układanki” to cyfra kontrolna, która zapewnia poprawność numeru ISBN i ułatwia wykrycie ewentualnych błędów. Oblicza się ją za pomocą algorytmu mod 10, ale to już… wyższa szkoła jazdy. Lepiej się nie zagłębiać. 🙂
A oto jeden z przykładów takiej identyfikacji z naszej Księgarni Borgis dla dwóch postaci książki: Skomplikowana. 5 lat później (książka drukowana: 978-83-67642-15-6) oraz Skomplikowana. 5 lat później (ebook: 978-83-67642-16-3).
Dlaczego ISBN jest tak ważny?
Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki jest niezwykle ważny z kilku powodów. Po pierwsze umożliwia księgarzom i wydawnictwom śledzenie ilości dostępnych egzemplarzy danej książki oraz zarządzanie własnymi stanami magazynowymi. Ponadto biblioteki na całym świecie używają tych numerów do katalogowania swoich zbiorów, co ułatwia czytelnikom odnalezienie interesujących ich książek.
Autorzy i wydawcy wykorzystują ISBN do promocji książek m.in. na stronach internetowych, w katalogach księgarskich i w mediach społecznościowych.
Oczywiście wymieniłem tylko niektóre zalety nadawania książkom międzynarodowego numeru.
Co to jest ISBN? – podsumowanie
Tak więc wiemy już, co to jest ISBN i do czego służy. W podsumowaniu powiem, że to nieodłączny element bogatego i różnorodnego świata publikacji. Dzięki niemu książki stają się łatwiejsze do identyfikacji, dystrybucji, zarządzania i promocji, co korzystnie wpływa na całą branżę wydawniczą. Bez tego identyfikatora byłoby trudno wyobrazić sobie nowoczesną logistykę tak rozległej branży wydawniczej.
(PK)