Wydawanie książek to proces, który wymaga wiedzy, doświadczenia i zasobów, a jego realizacją zajmują się najczęściej wyspecjalizowane wydawnictwa. Niemniej odpowiedź na pytanie, kto wydaje książki nie jest aż tak oczywista. W Polsce książki mogą wydawać zarówno podmioty prawne, takie jak: firmy prywatne, instytucje państwowe czy organizacje pozarządowe. W naszym systemie prawnym wydawcami mogą być także osoby fizyczne – w tym sami autorzy. Zatem spróbujmy wszystko uporządkować…
Rola wydawnictw tradycyjnych i self-publishingu
Wydawnictwa tradycyjne odgrywają kluczową rolę w produkcji i promocji książek. Zajmują się one każdym etapem procesu wydawniczego. Mam na myśli redakcję i korekty, projekt graficzny, skład, a także druk i dystrybucję. W dzisiejszych czasach są to głównie spółki prawa handlowego. Dzięki współpracy z doświadczonymi redaktorami, korektorami i grafikami książka osiąga wysoki poziom merytoryczny i estetyczny.
Wydawnictwa mają również rozbudowane sieci dystrybucji, co pozwala na dotarcie książki do księgarń stacjonarnych i internetowych. Ważnym aspektem jest promocja – wydawnictwa inwestują w kampanie reklamowe, organizują spotkania autorskie i dbają o obecność książki w mediach. Nawiasem mówiąc, obecnie spotkania z pisarzami coraz częściej mają miejsce w Internecie. Dla wielu autorów współpraca z wydawnictwem to gwarancja profesjonalnego przygotowania, wydania i rozpowszechnienia ich dzieła.
Alternatywą dla wydawnictw tradycyjnych jest samopublikowanie (ang. self-publishing), czyli wydanie książki przez autora na własną rękę. W tym przypadku występuje on oficjalnie jako jej wydawca. Ta opcja bywa zazwyczaj nieco tańsza i daje twórcy pełną kontrolę nad swoim dziełem. Jednak brak doświadczenia w procesie wydawniczym może skutkować niższą jakością książki. Autorzy często nie mają wiedzy na temat procesu wydawniczego, co w konsekwencji może okazać się zgubne dla całego przedsięwzięcia. Self-publishing, wiąże się również z ograniczonymi możliwościami promocji i dystrybucji. Bez wsparcia wydawnictwa trudno dotrzeć do szerokiego grona czytelników.
Kto wydaje książki? Wydawcą może być każdy
Jak już wspomniałem na początku, w Polsce prawo daje możliwość bycia wydawcą zarówno podmiotom prawnym, jak i osobom fizycznym. Oznacza to, że autor może uzyskać ISBN i umieścić go w swojej książce. Choć ta opcja wydaje się atrakcyjna dla niezależnych twórców, to jednak skutkuje ona koniecznością samodzielnego organizowania całego procesu wydawniczego. Wchodzi w to również nawiązanie współpracy z godną zaufania i profesjonalną drukarnią, przeprowadzenia promocji i zapewnienie dystrybucji. Krótko mówiąc, zadanie niełatwe i obarczone sporym ryzykiem.
(PK)