Język, jakim posługuje się pisarz, odgrywa kluczową rolę w powieści. To fundament i medium przekazu treści, emocji oraz myśli Autora. W ogromnej mierze od umiejętności korzystania z niego zależy sukces dzieła. Niemniej nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, jaki powinien być język powieści. Dlaczego? O tym poniżej.
Funkcja języka literackiego
Język literacki w powieści powinien pełnić rolę narzędzia, które umożliwia Autorowi wyrażenie wizji i przekazanie historii w sposób komunikatywny. W zależności od postawionego celu, język może przybierać różne formy – od bogatego, pełnego metafor i symboli, po prosty i surowy.
Kwiecisty język, pełen barwnych opisów i wyszukanych zwrotów, może wzbogacić narrację, dodając jej głębi oraz tworząc niepowtarzalny klimat. Wielu klasyków literatury, takich jak Marcel Proust czy Gabriel García Márquez, znanych jest z bogatego i rozbudowanego stylu. Pozwala on Czytelnikom na pełniejsze zanurzenie się w wykreowanym świecie. Kwiecisty język może też skutecznie oddać emocje i wewnętrzne przeżycia bohaterów.
Z drugiej strony prosty, mało skomplikowany język ma też swoje niepodważalne zalety. Bardzo skutecznie oddaje bowiem sens treści, a więc jest przystępny dla szerokiego grona Czytelników. Twórczość wybitnego pisarza Ernesta Hemingwaya to jeden z takich przykładów. Język takich dzieł, jak Pożegnanie z bronią czy Stary człowiek i morze jest zwięzły i oszczędny, a mimo to sugestywny. Prosty język może też zwiększać tempo narracji, co jest szczególnie korzystne w przypadku thrillerów, kryminałów czy powieści sensacyjnych.
Wybór języka
Warto zauważyć, że wybór języka w dużej mierze zależy od gatunku literackiego. Powieści historyczne mogą wymagać bardziej archaicznego i stylizowanego języka. Dla odmiany powieści science fiction mogą korzystać ze słownictwa technicznego i bogatego we współczesną terminologię. Literatura młodzieżowa z kolei posługuje się raczej językiem potocznym i bliskim codziennemu doświadczeniu młodych Czytelników.
Język powieści a styl Autora
Najważniejsze jest jednak to, aby język powieści był zgodny z indywidualnym stylem Autora i służył historii, którą chce on opowiedzieć. Autentyczność i spójność językowa mogą przyciągnąć Czytelników i sprawić, że książka będzie bardziej przekonująca i zapadająca w pamięć.
Podsumowując, język powieści wcale nie musi być kwiecisty, choć może być, jeśli służy to określonemu celowi. Najważniejsze, aby pasował do fabuły i klimatu dzieła, jak też zamierzeń literackich Autora.
(PK)