Porównanie to jeden z podstawowych środków stylistycznych wykorzystywanych w literaturze. Polega ono na zestawieniu dwóch zjawisk, przedmiotów lub postaci na podstawie ich wspólnej cechy. W języku polskim najczęściej stosuje się spójniki „jak”, „jakby”, „niby”, „na kształt”, „podobnie jak”. Porównanie w literaturze jest narzędziem pozwalającym na lepsze zobrazowanie opisywanej rzeczywistości oraz podkreśla jej znaczenie.
Do czego służy porównanie?
Porównanie odgrywa ważną rolę w literaturze, ponieważ:
- Ubarwia opis, gdyż sprawia, że opisywane obrazy stają się bardziej plastyczne i wyraziste.
- Pobudza wyobraźnię Czytelnika, ponieważ pozwala na lepsze zrozumienie i odczucie emocji przekazywanych w utworze.
- Podkreśla cechy opisywanego zjawiska, albowiem przez zestawienie z czymś innym uwypukla istotne aspekty.
- Może mieć znaczenie symboliczne lub metaforyczne, zwłaszcza w poezji, gdzie porównania nie zawsze mają charakter dosłowny.
Wybrane przykłady
Literatura polska
● Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz:
„Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała”. To bogate porównanie ukazuje biel kwitnącej gryki poprzez zestawienie jej z bielą śniegu.
„A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą zieloną”. W tym przypadku, stosując porównanie, Adam Mickiewicz opisuje krajobraz pól przeciętych zielonymi miedzami, które przypominają wstęgi.
Literatura zagraniczna
William Shakespeare, Romeo i Julia:
„Ona zawstydza świec jarzących blaski; (…) Jak śnieżny gołąb wśród kawek, tak ona świeci wśród swoich towarzyszek grona.” W danym fragmencie Romeo, używając porównania, podkreślił wyjątkową urodę Julii, którą się wyróżnia na tle innych kobiet.
Homer, Iliada:
„Achilles rzucił się na niego jak lew, który, gdy długo nie mógł znaleźć pożywienia, odczuwa wreszcie głód i z wielką siłą atakuje stado owiec, nie zważając na ich pasterza.” W danym opisie Homer w dość rozbudowanej formie porównuje Achillesa do lwa.
Porównanie w literaturze to coś, co ją wzbogaca
Podsumowując, porównanie jest nieodłącznym elementem literatury, który wzbogaca jej wartość estetyczną i emocjonalną. Dzięki niemu autorzy mogą w obrazowy sposób kreować emocje, cechy postaci, w tym bohaterów, a także otaczający ich świat. Tak wzbogacona literatura sprawia, że opowiadane historie stają się dla Czytelnika bardziej sugestywne, atrakcyjne i wciągające.
(PK)