Stopień pisma to jeden z podstawowych terminów używanych w typografii. Odnosi się on do rozmiaru czcionki, a konkretnie wysokości znajdującego się na niej znaku, np. litery. Jest to miara wielkości znaków w składzie tekstu, mająca istotny wpływ na jego czytelność i ogólny wygląd. Ma on istotne znaczenie zarówno w aspekcie praktycznym, jak i estetycznym.
Przejdźmy do konkretów…
Stopień pisma określa się w punktach lub innym systemie jednostek, takim jak piksele w przypadku tekstu składanego na komputerze. Najpowszechniejszym, ale dziś już rzadziej stosowanym, jest punkt typograficzny w systemie Didota, który wynosi 0,3759 mm. Natomiast najczęściej stosuje się dziś typograficzny punkt postscriptowy wynoszący 0,3528 mm. Dotyczy on wyłącznie rysunku znaku, bowiem we współczesnym, cyfrowym składzie tekstu nie ma już tradycyjnych, wykonanych ze stopu metali, czcionek.
Kiedy projektuje się np. książki, czasopisma czy strony internetowe, ważne jest dopasowanie wielkości pisma do charakteru dzieła i do odbiorcy. Tekst zbyt mały może być trudny do odczytania, szczególnie dla osób ze słabym wzrokiem lub ludzi starszych. Z drugiej strony zbyt duże litery mogą sprawić, że treść również będzie mało czytelna. A to dlatego, że tekst z trudem mieść się będzie w obrębie łamu. Wygląda to nieestetycznie i taki brak profesjonalizmu wychwyci każdy, nawet niewybredny, czytelnik. Dla wyjaśnienia łam to miejsce na kolumnie przewidziane dla tekstu.
Jak wybrać odpowiedni stopień pisma?
Wybór ten zależy od kilku czynników. Stopień pisma będzie się różnił w zależności od środka przekazu. Na przykład tekst drukowany może wymagać większego stopnia pisma niż tekst na ekranie komputera. Kolejnym czynnikiem jest informacja, kto będzie odbiorcą publikacji. Jeśli wszyscy, na przykład czytelnicy ulotek wyborczych, to stopień pisma powinien być w miarę duży. Oczywiście bez przesady…
Przy doborze wielkości liter bez wątpienia należy posiadać wiedzę z zakresu krojów pism. Choćby z tego powodu, że niektóre z nich są czytelniejsze w mniejszych rozmiarach, podczas gdy inne w większych. Ważne jest również, aby stopień pisma dobierać odpowiednio do całości projektu technicznego czy graficznego publikacji. Musi on być bowiem spójny.
Podsumowując, stopień pisma to niezwykle istotny element każdej publikacji. Dlatego lepiej jest zaufać dobremu wydawnictwu, które korzysta z umiejętności redaktorów technicznych i grafików, niż robić coś na własną rękę.
(PK)