Motyw w literaturze to powtarzający się element, który ma szczególne znaczenie dla fabuły, postaci czy tematyki utworu. Może to być obraz, symbol, sytuacja, fraza czy nawet uczucie, które Autor celowo umieszcza w tekście. Motywy pomagają Czytelnikowi zrozumieć głębsze warstwy znaczeniowe utworu i odkrywać uniwersalne prawdy.
Przykłady motywów literackich
Zatem przyjrzyjmy się wybranym motywom literackim:
Motyw podróży
Podróż to jeden z najbardziej uniwersalnych motywów w literaturze. Może oznaczać zarówno fizyczną wędrówkę, jak i duchową transformację. Przykładem jest Odyseja Homera. Podróż Odyseusza do domu symbolizuje nie tylko fizyczną drogę, ale także jego wewnętrzny rozwój i poszukiwanie tożsamości. W literaturze współczesnej podobny motyw pojawia się w W drodze Jacka Kerouaca. Tutaj podróż bohaterów przez Amerykę staje się metaforą poszukiwania sensu życia i wolności.
Motyw miłości tragicznej
Miłość, która kończy się tragicznie, to motyw obecny w wielu klasycznych dziełach literackich. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest Romeo i Julia Williama Szekspira. Tragiczna miłość młodych kochanków, których rodziny są w konflikcie, stała się symbolem nieszczęśliwej i romantycznej miłości. W literaturze polskiej podobny motyw odnajdujemy w Lalce Bolesława Prusa. Nieszczęśliwa miłość Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej symbolizuje różnice społeczne i przeszkodę w osiągnięciu szczęścia.
Motyw śmierci
Śmierć jako motyw literacki jest nieodłącznym elementem wielu dzieł, będącym źródłem refleksji nad sensem życia, przemijaniem i nieuchronnością losu. W Hamlecie Szekspira śmierć jest wszechobecna, zarówno w dosłownym, jak i symbolicznym sensie. Jak wiemy, monolog „Być albo nie być” stanowi jedno z najważniejszych literackich rozważań nad sensem życia. Również w Dżumie Alberta Camusa śmierć, tu w wyniku epidemii, staje się również pretekstem do egzystencjalnych rozważań.
Motyw w literaturze i jego szerokie znaczenie
Podsumowując, motyw to uniwersalne narzędzie literackie w warsztacie każdego pisarza. Odgrywa on bardzo istotną rolę w zrozumieniu i interpretacji tekstu. Pomaga też w budowaniu spójności fabularnej i tematycznej. Ponadto umożliwia Autorom wyrażanie skomplikowanych myśli i uczuć w sposób subtelny i wielowymiarowy.
Rozpoznawanie i analiza motywów w literaturze pozwala odkrywać głębsze znaczenia utworów i lepiej zrozumieć intencje Autora. Dzięki temu czytanie staje się nie tylko przyjemnością, ale również intelektualną przygodą.
(PK)