Pisarze, zwłaszcza początkujący, zastanawiają się, jak wykreować bohatera w powieści. Tworzenie takiej postaci, która zapada w pamięć Czytelników, to sztuka wymagająca wyczucia, wyobraźni i znajomości psychologii. Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić…
Kilka wskazówek
W mojej opinii istnieje kilka uwarunkowań, po spełnieniu których bohater Twojej powieści będzie postacią interesującą. Zatem oto one:
Nadaj mu głębię psychologiczną
Aby bohater był wiarygodny, powinien mieć swoje marzenia, lęki i motywacje. Najlepsi pisarze tworzą postaci wielowymiarowe, które nie są jednoznacznie dobre ani złe. Dobrym przykładem jest Raskolnikow ze Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Z jednej strony to morderca, zaś z drugiej człowiek, którego dręczą wyrzuty sumienia. Sumienie dręczy także Jacka Soplicę z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Dzięki swoim przeżyciom wewnętrznym przechodzi on przemianę z porywczego szlachcica w pokornego księdza Robaka.
Wyznacz mu konkretne cele i wciągnij go w konflikty
Tak naprawdę bohater bez celu jest jak statek bez steru. Cele napędzają akcję i budują napięcie. Frodo Baggins we Władcy Pierścieni J.R.R. Tolkiena ma jasno określony cel – zniszczenie Pierścienia. Natomiast Andrzej Kmicic z Potopu Henryka Sienkiewicza pragnie odzyskać honor i miłość Oleńki, co zmienia jego życie. Ostatecznie staje się ono pełne bohaterskich czynów. To wszystko sprawia, że akcja powieści robi się bardzo dynamiczna, a ponadto jej bohater przeżywa bogate życie wewnętrzne.
Obdarz go… charakterystycznym głosem
Bez wątpienia dialogi są potężnym narzędziem kreacji bohatera. Postaci powinny wyrażać się w sposób charakterystyczny, odzwierciedlający ich osobowość i pochodzenie. Hagrid z Harry’ego Pottera J.K. Rowling mówi z akcentem, co podkreśla jego prostolinijność. Natomiast w literaturze polskiej niezłym przykładem jest Cześnik Raptusiewicz z Zemsty Aleksandra Fredry. Jego sposób wypowiedzi jest przesadnie emocjonalny i pełen nieporadnych prób wykazania się elokwencją.
Pokaż, że się rozwija
Dobra postać zawsze ewoluuje w trakcie fabuły. Scrooge z Opowieści wigilijnej Charlesa Dickensa przechodzi przemianę z chciwego skąpca w hojnego dobroczyńcę. W naszej literaturze mamy podobną sytuację w przypadku Zenona Ziembiewicza w Granicy Zofii Nałkowskiej. Bohater, który niegdyś był dobrze ułożonym młodzieńcem, staje się cynicznym politykiem.
Dopracuj jego wygląd i gesty
Szczegóły dotyczące wyglądu i gestów bohatera pozwalają Czytelnikowi lepiej go sobie wyobrazić. Sherlock Holmes Arthura Conan Doyle’a jest rozpoznawalny dzięki swojej fajce i charakterystycznej czapce. Z kolei w Lalce Bolesława Prusa Stanisław Wokulski często zaciska dłonie, co podkreśla jego wewnętrzne napięcie.
Nie ma jednej recepty, jak wykreować bohatera
To prawda, nie ma jednej recepty na to, jak wykreować bohatera powieści. W rzeczywistości wszystko zależy od koncepcji i zdolności pisarza. W tym artykule zasugerowałem jedynie pewne rozwiązania, ale przecież każdy twórca podąża własną drogą. Może więc z nich skorzystać lub nie. Niemniej, jeśli autor całkiem pominie niektóre standardy, wówczas powieść będzie bezbarwna, a Czytelnik nie sięgnie po jego książkę.
(PK)