Dziś zajmę się tematem, który moim zdaniem jest bardzo ważny dla wielu autorów. Spróbuję bowiem odpowiedzieć na pytanie, co to jest monografia.
Otóż monografia to forma opracowania naukowego lub literackiego, która w szczególny sposób skupia się na jednym, ściśle określonym temacie. Może to być analiza zagadnienia naukowego, postaci historycznej, zjawiska społecznego czy dzieła sztuki. Celem monografii jest szczegółowe i wyczerpujące omówienie tematu w oparciu o dogłębne badania i analizy. Monografia należy do gatunku literatury naukowej. Charakteryzuje się precyzyjnym stylem, bogatą bibliografią oraz dogłębną analizą źródeł.
Geneza terminu „monografia” i pierwsze dzieło
Słowo „monografia” wywodzi się z języka greckiego. Składa się z dwóch członów: „mono” (jeden, pojedynczy) oraz „graphía” (pisanie, opis). W dosłownym tłumaczeniu oznacza to „opis jednej rzeczy”. Termin ten pojawił się w literaturze naukowej w starożytności. To wówczas filozofowie i uczeni zaczęli tworzyć prace skupiające się na wybranych zagadnieniach, a nie na szerokim zakresie wiedzy.
Za jedną z najwcześniejszych monografii uznaje się dzieło Arystotelesa Zoologia. Historia Animalium, które powstało w IV wieku p.n.e. Arystoteles w sposób systematyczny przedstawił w nim swoje badania nad zwierzętami, koncentrując się na anatomii i fizjologii. Dzieło to jest jednym z pierwszych przykładów naukowego podejścia do wybranego tematu.
Dominujące tematy
Najwięcej monografii powstaje w dziedzinie nauk humanistycznych, takich jak: historia, literatura czy filozofia. Popularne są również monografie nauk przyrodniczych, ekonomicznych i technicznych. Szczególne znaczenie mają monografie medyczne. Najczęściej są to publikacje uczelni lub instytucji naukowe. Ale nie tylko… Istnieją także wydawcy monografii spoza tzw. sfery budżetowej. Jednym z nich jest Wydawnictwo Borgis, które ma ich w swoim dorobku wiele, głównie z dziedziny medycyny i psychologii. Np. ostatnio jego nakładem ukazała się książka Pauliny Albińskiej Psychologiczno-medyczne aspekty funkcjonowania dziecka z wrodzoną łamliwością kości oraz jego rodziny.
Gdy zastanawiamy się, co to jest monografia…
Gdy zastanawiamy się, co to jest monografia, bezwzględnie powinniśmy podkreślić znaczenie tej formy publikacji dla rozwoju wiedzy. Bez wątpienia odgrywa ona kluczową rolę w nauce i edukacji. Pozwala bowiem na szczegółową analizę tematów, co byłoby trudne do zawrzeć w krótszych formach, takich jak artykuły.
(PK)