Czcionka, znana też jako krój pisma, to spójny zestaw znaków typograficznych, który obejmuje: litery, cyfry, znaki interpunkcyjne oraz inne symbole. Każda czcionka posiada unikalne cechy, nadające tekstowi charakterystyczny wygląd. Czcionki są kluczowym elementem w projektowaniu graficznym, publikacjach drukowanych oraz w tworzeniu treści cyfrowych. Ale, żeby dokładniej zrozumieć, co to jest czcionka, odwołajmy się do historii, poznajmy jej rodzaje i właściwe zastosowanie.
Historia czcionki
Początki czcionek sięgają czasów wynalezienia druku przez Johannesa Gutenberga w XV wieku. Wynalazca ten stworzył pierwszą metalową czcionkę, która pozwoliła na masową produkcję tekstów drukowanych. W tamtych czasach czcionki były fizycznymi elementami, które układało się w ręcznie zestawiane wiersze tekstu. Technologię tę udoskonalano przez kolejne lata. Powstały monotyp i linotyp – urządzenia do składu tekstu, które w poligrafii dominowały jeszcze w ubiegłym wieku. Tę technologię nazywano składem gorącym, bowiem czcionki powstawały ze stopu cyny, antymonu i ołowiu. Nawiasem mówiąc, była ona niezwykle szkodliwa dla zdrowia składaczy, zwanych zecerami. Na szczęście pod koniec XX wieku zastąpiły ją oprogramowania komputerowe.
Rodzaje czcionek
Czcionki można podzielić na kilka głównych kategorii:
● Szeryfowe. Czcionki szeryfowe posiadają na końcu linii znaków małe zakończenia – „ogonki” (szeryfy). Przykładami takich czcionek są Times New Roman i Georgia. Szeryfy pomagają w prowadzeniu wzroku czytelnika po linijkach tekstu. Dzięki temu są one popularne w obszernych publikacjach. Takimi czcionkami składa się np. teksty z literatury pięknej.
● Bezszeryfowe. Czcionki bezszeryfowe, jak sama nazwa wskazuje, nie posiadają szeryfów, co nadaje im bardziej nowoczesny i prosty wygląd. Popularne czcionki bezszeryfowe to Arial i Helvetica. Ze względu na swoją czytelność na ekranach monitorów używa się ich powszechnie w treściach internetowych i akcydensach.
● Monospace (o stałej szerokości). Czcionki monospace mają jednakową szerokość dla każdego znaku, co sprawia, że każdy znak zajmuje tę samą ilość miejsca. Przykłady to Courier i Consolas. Używa się ich głównie w programowaniu oraz w tekstach, gdzie ważne jest zachowanie precyzyjnego wyrównania znaków.
● Fantazyjne. Tych czcionek używa się do składania krótkich tekstów, nagłówków i reklam. Mają unikalne i często ekstrawaganckie kształty. Przykładami mogą być czcionki często widoczne na plakatach filmowych lub logotypach.
● „Odręczne”. Czcionki imitujące pismo ręczne, które dodają tekstowi osobistego charakteru. Używa się ich często w projektach artystycznych lub tekstach sugerujących nieformalny charakter przekazu.
Co to jest czcionka? – definicja nie wystarczy
Co to jest czcionka? Znajomość samej definicji, to zbyt mało, aby zaprojektować publikację w sposób profesjonalny. Wybór odpowiedniej czcionki zależy od kilku czynników. Są wśród nich: cel projektu, grupa docelowa oraz środek przekazu, za pomocą którego rozpowszechnia się dany tekst. Ale nie tylko… Ważna jest na przykład jej czytelność. Należy pamiętać, że czcionka jest czytelna, zwłaszcza i paradoksalnie, w mniejszych rozmiarach. Oczywiście przy zachowaniu umiaru. Wyobraźmy sobie np. tekst powieści złożony dużym stopniem pisma. Zapewniam, że przebrnięcie przez kilka stron takiej publikacji byłoby dużym osiągnięciem.
Poza tym czcionka powinna odpowiadać tonowi treści. Dokumenty mogą wymagać bardziej tradycyjnych czcionek, takich jak Times New Roman. Natomiast projekty mające zabarwienie artystyczne mogą wykorzystywać kroje bardziej wyszukane.
Przy doborze czcionki trzeba pamiętać również, aby zachować spójność całego projektu wydawniczego. Chodzi po prostu o utrzymanie jego jednolitego wyglądu. Zastosowanie zbyt wielu różnych czcionek może wywołać wrażenie chaosu.
Co to jest czcionka? – to ogrom możliwości…
Bez wątpienia rozwój technologii cyfrowych znacząco wpłynął na dostępność i stosowanie czcionek. Dzięki komputerom i oprogramowaniu do edycji tekstu, redaktorzy techniczni mają obecnie dostęp do tysięcy różnych krojów pisma. Niemniej, niezależnie od ogromu możliwości, podstawowa wiedza z zakresu ich stosowania jest niezbędna. Bez niej nawet najlepsza i najciekawsza publikacja nie będzie miała profesjonalnego wyglądu, a jej treść stanie się nijaka.
(PK)