W erze cyfrowej, kiedy dostęp do literatury w postaci elektronicznej jest niemal nieograniczony, przyszłość książek drukowanych wydaje się niepewna. Czy wyprą je nowoczesne technologie, które oferują wygodę, mobilność i interaktywność? Bynajmniej… Wiele wskazuje na to, że książki papierowe mogą znaleźć swoje miejsce w nowoczesnym świecie.
Sentyment i wartość estetyczna
Książki papierowe od wieków towarzyszyły ludzkości, stając się nieodłącznym elementem naszej kultury. Dla wielu osób posiadanie fizycznie wydanej publikacji ma głębokie znaczenie emocjonalne. Szelest papieru, zapach nowej książki, a nawet dokonywanie na jej stronach notatek – to wszystko budowało silny związek z lekturą. Dla moli książkowych to coś więcej niż tylko narzędzie do zdobywania wiedzy – to swego rodzaju rytuał. Poza tym książki papierowe niewątpliwie mają wartość estetyczną. Pięknie wydane bywają ozdobą domowej biblioteczki, a niektóre z nich nawet obiektami kolekcjonerskimi. W dobie masowej produkcji i cyfryzacji luksus posiadania atrakcyjnej książki drukowanej jest wartością samą w sobie. Takie publikacje raczej nie stracą swojego miejsca w zbiorach miłośników literatury.
Zdrowie, niezależność, ekologia
Choć e-booki i audiobooki są dziś bardziej praktyczne, to jednak książki papierowe są lepsze… dla zdrowia. Długotrwałe wpatrywanie się w ekran czytnika czy komputera ma negatywny wpływ na nasz wzrok, koncentrację, a niekiedy wywołuje ból głowy. Książki papierowe po prostu nie emitują światła.
Wielu badaczy sugeruje, że czytanie drukowanego tekstu lepiej sprzyja zapamiętywaniu i przyswajaniu treści niż sczytywanie z ekranu czytnika. W książkach papierowych łatwiej jest wracać do poprzednich stron, czynić notatki, co w efekcie może wpływać np. na efektywność nauki. Papier pozwala także lepiej kontrolować tempo czytania i skupić się na treści, podczas gdy czytniki, komputery czy smartfony nierzadko rozpraszają. Weźmy choćby taką sytuację, gdy podczas czytania przychodzą powiadomienia, maile itp.
Papierowe książki mają też tę zaletę, że są niezależne od prądu, baterii czy dostępu do Internetu. Można je czytać niemal wszędzie. Ważne, aby było światło dzienne lub włączona żarówka.
Zwolennicy e-booków argumentują, że są one bardziej przyjazne dla środowiska, albowiem nie powstały w wyniku wycinki drzew i zużycia papieru. Jednak warto zauważyć, że wytwarzanie urządzeń elektronicznych wiąże się ze zużyciem innych surowców, energii i emisją gazów cieplarnianych. Tak więc produkcja czytników, laptopów, tabletów czy smartfonów ma także swój ekologiczny koszt. Z kolei książki papierowe, o których stan zadbamy, mogą służyć latami. Tym samym, w dłuższej perspektywie, ich wpływ na środowisko może być znikomy.
Książki papierowe mają szansę przetrwać
Wydaje się, że kluczem do przyszłości książek papierowych jest współistnienie z technologiami cyfrowymi, a nie ich wzajemne wykluczanie się. Wiele osób korzysta z obu postaci publikacji. E-booki służą im najczęściej do szybkiego przeglądania i w podróży, zaś książki drukowane do czytania w domowym zaciszu. Również biblioteki i księgarnie w zasadzie już powszechnie łączą tradycyjne zasoby z cyfrowymi.
Obecnie, pomimo wzrostu popularności wydawnictw elektronicznych, książki papierowe wciąż mają silną pozycję na rynku. W niektórych segmentach, takich jak np. literatura dziecięca, albumy czy książki kucharskie, praktycznie są one nie do zastąpienia. Ponadto coraz więcej osób poszukuje autentycznych, tzw. analogowych, doświadczeń jako przeciwwagi do wszechobecnej cyfryzacji.
Czy książki papierowe mają szansę przetrwać? Wszystko wskazuje na to, że technologie cyfrowe na pewno będą odgrywać coraz większą rolę. Niemniej tradycyjnie wydane publikacje wciąż mają swoje unikalne zalety, których nic nie zastąpi. Dla wielu ludzi książki drukowane na zawsze pozostaną nieodłącznym elementem ich życia. Tak więc przyszłość publikacji książkowych nie wiąże się z koniecznością wyboru co lepsze, lecz z nieuchronnością pogodzenia tradycji z nowoczesnością.
(PK)