Johannes Gutenberg to postać, której wkład w historię ludzkości jest nie do przecenienia. Jego wynalazek – ruchome czcionki – miał rewolucyjny wpływ na rozwój nauki, kultury i w ogóle cywilizacji. Jednakże życie wielkiego wynalazcy, mówiąc delikatnie, nie było usłane różami.
Wczesne lata i edukacja
Johannes Gutenberg urodził się prawdopodobnie między 1394 a 1405 rokiem w Moguncji w Niemczech. Niewiele wiadomo o dzieciństwie wynalazcy, ale historycy są zgodni co do tego, że jego rodzina należała do klasy średniej. Co ciekawe sam Gutenberg początkowo nie posługiwał się swoim nazwiskiem w dokumentach. Badaczom utrudniło to śledzenie okresu jego życia sprzed wynalezienia druku.
W młodości Gutenberg miał okazję uczyć się od najlepszych. Podobno dużo podróżował po Europie, zdobywając wiedzę na temat różnych rzemiosł. W przyszłości miało to mieć znaczący wpływ na jego pracę twórczą.
Wynalezienie druku
Najbardziej znanym osiągnięciem Gutenberga jest oczywiście wynalezienie w latach czterdziestych XV wieku ruchomego druku, inaczej mówiąc, ruchomych czcionek. Po wielu eksperymentach i próbach Gutenberg opracował technikę, która pozwoliła na masową produkcję książek. Oczywiście masową jak na ówczesne czasy, bowiem ich nakłady oscylowały w granicach kilkuset egzemplarzy. Jako pierwszy na świecie zastosował on metalowe czcionki, które można było układać i przy ich użyciu drukować w różnych kombinacjach. Jego innowacyjna maszyna drukarska, znana jako prasa Gutenberga, umożliwiła szybkie i efektywne tworzenie wielu kopii jednego tekstu. Niemiecki wynalazca skonstruował urządzenie do odlewania czcionek z innowacyjnym systemem wymiennych matryc. Istotnymi osiągnięciami Gutenberga w zakresie poligrafii było także opracowanie odlewanych w czcionkach krojów pism, a także podstawowych zasad składu tekstu.
Można zaryzykować twierdzenie, iż myśl Johannes Gutenberg w znacznym stopniu przyczyniła się do powstania w przyszłości maszyn poligraficznych. Mam na myśli monotyp i linotyp, o których pisałem wcześniej w opracowaniu pod tytułem Skład tekstu – monotyp, linotyp, fotoskład. Warto przy tym pamiętać, że technologie te królowały w świecie druku jeszcze w XX wieku.
Jak już zaznaczyłem na wstępie, zastosowanie ruchomych czcionek miało ogromny wpływ na rozwój nauki, kultury i w ogóle całej cywilizacji. Dzięki drukowi publikacje stały się dostępniejsze dla ludzi, a to z kolei miało kolosalny wpływ na szerzenie się wiedzy. Wprowadzenie do działalności wydawniczej techniki druku odegrało kluczową rolę w rozwoju nauki. Świat nauki zyskał bowiem możliwość łatwiejszego dzielenia się odkryciami i teoriami. Oczywiście nie można zapominać również o tym, że wynalazek Johannesa Gutenberga przyczynił się do rozwoju wydawnictw i czytelnictwa.
Gutenberg – smutny los geniusza i wspaniałe dziedzictwo
Mimo że wynalazki Gutenbergowi uczyniły go człowiekiem w miarę zamożnym, to jednak nie cieszył się on zbyt długo swoim majątkiem. Wdał się bowiem w spór ze swoim wspólnikiem Johannem Fustem, złotnikiem i księgarzem. Podobno sprawy sądowe pochłonęły większą część środków finansowych Gutenberga.
Johannes Gutenberg zmarł 3 lutego1468 roku. Na szczęście wynalazki tego wybitnego niemieckiego rzemieślnika dały ogromny impuls rozwojowi poligrafii, dzięki czemu możemy dziś czytać książki i czasopisma.
(PK)