W historii literatury każdy naród ma swój punkt odniesienia lub lepiej kamień milowy, który symbolizuje początki jego dziedzictwa literackiego. Dla Polski jest to z pewnością dzieło Biernata z Lublina „Raj duszny”. To zbiór tekstów modlitewnych zbliżonych do brewiarzowych i przeznaczony dla odbiorców świeckich. Ale, co najistotniejsze, była to prawdopodobnie pierwsza książka w języku polskim.
W epoce renesansu wynalazek druku, bądź co bądź, stanowił przełom w sposobie przekazywania wiedzy i rozwoju kultury. W Polsce rozwój drukarstwa wiązał się z otwarciem w 1473 roku w Krakowie pierwszej drukarni. Jednak to dopiero wydaną w 1513 roku publikację „Raj duszny” wielu uznaje za pierwszą polską książkę… lub jedną z pierwszych. Niektórzy badacze historii literatury utrzymują, że jeszcze wcześniej pojawiła się „Historyja umęczenia Pana naszego Jezusa Chrystusa”. Niemniej, o ile mi wiadomo, zdania w tej kwestii są podzielone. Tymczasem, niezależnie od powyższego, skupię się na „Raju dusznym”.
Przewodnik duchowy, który propagował język ojczysty
Dzieło „Raj duszny” miało służyć jako przewodnik duchowy. Autor zebrał w nim różnorodne teksty religijne, w tym modlitwy, pieśni i nauki moralne. Książka ta szybko zdobyła popularność i wznawiano ją wielokrotnie, co świadczy o jej znaczeniu dla ówczesnego społeczeństwa. Można by rzec, że był to wówczas bestseller. 🙂
Tym samym publikacja „Raj duszny” bez wątpienia przyczyniła się w tamtych czasach do propagowania języka polskiego.
Pierwsza książka w języku polskim symbolem narodowych aspiracji
Pierwsza książka w języku polskim „Raj duszny” zajmuje szczególne miejsce w naszej kulturze. Jej wydanie było przełomowym momentem w dziejach polskiego piśmiennictwa, początkiem wspaniałej, wielowiekowej historii rodzimej literatury i rodzimych wydawnictw.
Wartość dzieła autorstwa Biernata z Lublina „Raj duszny” polega przede wszystkim na tym, iż obudziło ono narodowe aspiracje. Dzięki nim w kolejnych stuleciach mogliśmy poszczycić się wieloma sławnymi pisarzami. Ich dzieła wydaje się w większości języków i czyta na wszystkich kontynentach. Co więcej, wśród nich są laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.
(PK)