Zmiany erozyjne szkliwa – ocena nanowłasności¹⁾

W ostatnich latach szeroko dyskutowany jest w literaturze problem występowania ubytków erozyjnych twardych tkanek zęba. Ubytki te powstają w wyniku chemicznego rozpuszczenia pryzmatów szkliwa bez udziału bakterii. Erozje występują zwykle na powierzchniach nie predysponowanych do występowania płytki nazębnej, której obecność niezbędna jest dla zainicjowania procesu próchnicowego. Koncentracja kwasów organicznych produkowanych przez bakterie próchnicotwórcze jest znacznie niższa w porównaniu z kwasami odpowiedzialnymi za powstawanie zmian erozyjnych. Źródło kwasów inicjujących erozje ma pochodzenie endogenne lub egzogenne (1). Jako najważniejszy czynnik egzogenny uznaje się kwaśne pokarmy i napoje, których spożycie znacznie wzrosło w ostatnich latach zwłaszcza w młodej populacji. Cechą niedojrzałego szkliwa jest znaczna porowatość i mniejsza kwasoodporność – tym samym większa podatność na demineralizację. Obecność śliny w środowisku jamy ustnej w istotny sposób modyfikuje proces erozyjny (2). Opłukuje ona powierzchnie zębów, skracając czas ekspozycji na kwasy. Jednocześnie jest rezerwuarem systemów buforujących i jonów mineralnych niezbędnych w inicjowaniu remineralizacji. W dostępnych publikacjach dyskutuje się zdolność do pełnej odbudowy szkliwa uszkodzonego we wstępnej fazie procesu erozyjnego (3,4). Autorzy biorą pod uwagę możliwość sterowania czynnikami środowiska jamy ustnej przez zmianę składu biofilmu czy śliny w celu zintensyfikowania procesów naprawczych. Powyższa dyskusja skłoniła autorów do podjęcia wstępnych badań dotyczących oceny nanowłasności szkliwa poddanego procesom erozji.

Jako materiał do badań in vitro wykorzystano ludzkie zęby usunięte z różnych wskazań stomatologicznych. Zęby po ekstrakcji płukano pod bieżącą wodą, oczyszczano mechanicznie i przechowywano w roztworze wody destylowanej z dodatkiem kryształków tymolu. Oczyszczone i utrwalone zęby wykorzystywano do dalszych badań w postaci próbek szkliwa.

Przygotowano 20 próbek szkliwa (3 mm x 4 mm) zatopionych w sześciennych bloczkach akrylowych (Durabase), które następnie płukano w myjce ultradźwiękowej i szlifowano oraz polerowano ostatecznie pastą polerską z nasypem ziarna 0,3 ?m. Próbki oceniono wstępnie w mikroskopie sił atomowych. Do oceny nanostruktury i nanotwardości (NH) szkliwa użyto Mikroskopu Sił Atomowych AFM Digital Instruments (USA) NanoScope IV, pracując w trybie Taping mode. Schemat budowy igły przedstawiono na rycinie 1. Zmiany erozyjne wywoływano aplikując na powierzchnie próbek 100 ml odgazowanego napoju Coca-Cola (Coca-Cola HBC, Polska) o pH 2,69. Płyn pozostawiono na powierzchni próbek przez 5 minut, po czym płukano solą fizjologiczną i osuszano miękkimi, bezpyłowymi bibułami absorpcyjnymi. Następnie dokonano ponownej oceny profilu powierzchni i nanotwardości. W kolejnym etapie eksperymentu powierzchnie szkliwa płukano roztworem nasyconego hydroksyapatytu (HA)- (Chema Rzeszów, Polska) w ilości 400 ?l, osuszano i umieszczano w cieplarce w mieszaninie ludzkiej śliny. Inkubację prowadzono, w temperaturze 37°C przez okres 24 godzin. Zbiórka śliny pochodzącej od 8 wolontariuszy prowadzona była wśród pracowników Zakładu Stomatologii Zachowawczej ISAM w Warszawie. Powierzchnie szkliwa poddano ponownemu badaniu w AFM. Procedura pomiaru polegała na wciskaniu w badaną powierzchnię ostrza igły-wgłębnika w postaci diamentowego ostrosłupa

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.