Rola diety w etiopatogenezie i leczeniu chorób żołądka

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zebrano wystarczającą ilość dowodów potwierdzających znaczenie diety w rozwoju chorób żołądka i ich leczeniu. Najlepiej udokumentowano jej związek z ryzykiem powstawania raka żołądka i w pewnym stopniu z chorobą wrzodową. Nasza wiedza w tym zakresie opiera się głównie na wynikach badań epidemiologicznych oraz częściowo na wynikach badań doświadczalnych na zwierzętach.

Rak żołądka zajmuje na świecie (i również w naszym kraju) drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych, zarówno pod względem zachorowalności jak i umieralności. Według WHO w 1997 roku zachorowało na raka żołądka na świecie około 1 miliona osób (tj. około 10% wszystkich nowych zachorowań na nowotwory złośliwe) a zmarło 835000 chorych (tj. około 11,8% wszystkich zgonów z powodu raka) (43).

O rozwoju chorób żołądka, zwłaszcza raka i choroby wrzodowej decyduje wiele czynników (30, 31, 35). Główną rolę w ich etiopatogenezie odgrywa prawdopodobnie zakażenie bakterią H. pylori (15, 34), która w 1994 roku została uznana przez Międzynarodową Agencję ds. Badań nad Rakiem (IARC) za karcinogen klasy I, czyli o udowodnionym działaniu rakotwórczym (26). Jednakże, jedynie u około 10-20% zakażonych osób rozwija się choroba wrzodowa, a w znikomym odsetku przypadków H. pylori przyczynia się do rozwoju raka. Wynika to z faktu, że na rozwój tych chorób mają istotny wpływ i inne czynniki, jak osobnicza reakcja gospodarza na zakażenie, patogenność szczepu H. pylori oraz różne czynniki środowiskowe, a zwłaszcza dieta (3, 4, 5, 8, 10, 12, 20, 24, 27, 28). Według World Cancer Research Fund i American Institute for Cancer Research, można na podstawie gradacji zgromadzonych dowodów naukowych określić związek pomiędzy czynnikami żywieniowymi a ryzykiem powstawania raka żołądka jako przekonywujący, prawdopodobny, możliwy i nie udowodniony (tab. 1).