Badania kontrolne po operacjach raka jelita grubego

W Polsce wyniki leczenia raka jelita grubego są złe. Wykazuje to najlepiej wysoki wskaźnik śmiertelności (iloraz umieralności do zachorowalności), który wynosi 0,83 podczas gdy w Europie Zachodniej oscyluje on w granicach 0,54-0,57, zaś w Stanach Zjednoczonych wynosi 0,38-0,41. Nie ma wątpliwości, że najważniejszym czynnikiem rokowniczym jest stopień zaawansowania nowotworu. Ocenia się, że nawet 50% chorych zgłaszających się do lekarza, już w chwili rozpoznania ma zaawansowaną postać choroby (makro- lub mikroprzerzuty). Ponadto zmiany które w badaniu przedoperacyjnym uchodzą za wczesne (ograniczone do błony śluzowej i podśluzowej) w istocie mogą być znacznie bardziej zaawansowane.

Zabieg chirugiczny pozostaje nadal podstawową metodą leczenia raka okrężnicy i odbytnicy. Pomimo wykonania operacji w zamyśle radykalnej i zgodnie z zasadami sztuki, a więc usunięcie jelita w granicach zdrowych tkanek wraz z obszarem spływu chłonki, mikroskopowo marginesy chirurgiczne: dystalny i radialny wolne od nacieku raka, nadal nawet u 50% chorych dochodzi do dalszego rozwoju choroby pod postacią wznowy miejscowej, lokoregionalnej i/lub przerzutów odległych. Przerzuty odległe najczęściej umiejscawiają się w wątrobie, a następnie w płucach, mózgu, jajnikach. U 80% pacjentów następuje to w ciągu pierwszych 24 miesięcy od operacji, przy czym nawrót w przypadku raka odbytnicy ujawnia się wcześniej niż w raku okrężnicy.

Obecnie wiadomo również, że zaniechanie stosowania leczenia uzupełniającego (adjuwantowego) pogarsza wyniki leczenia. Leczenie uzupełniające umożliwia zmniejszenie liczby wznów miejscowych, jak i przerzutów odległych.

Problematyka związana z zapobieganiem nawrotu raka jest złożona i ma już długą historię. Początkowo uważano, że prowadzenie badań kontrolnych umożliwia wcześniejsze wykrywanie niepowodzeń tzw. bezobjawowych nawrotów, zmian metachronicznych oraz nie zauważonych śródoperacyjnie zmian synchronicznych i co za tym idzie szybkie wdrożenie leczenia.

Już w latach pięćdziesiątych Owen Wangensteen opublikował pracę odnośnie swych doświadczeń w zakresie potencjalnych wznów raka żołądka, okrężnicy i odbytnicy próbując poprawić wyleczalność przez ponowną laparotomię.

W zależności od źródła literaturowego, wykonanie powtórnej operacji z zamiarem radykalizmu może przynieść sukces w postaci poprawy wyleczeń od 10 do 50%. Należy przy tym nadmienić, że są to często zabiegi okaleczające, obarczone dużą liczbą powikłań pooperacyjnych.

Dobór czasu i zakresu badań kontrolnych wydaje się być dostosowany do cech biologicznych raków jelita grubego i ma na celu rozpoznanie bezobjawowych wznów miejscowych, węzłowych czy też przerzutów odległych.

Poza tym pozwalają one na ocenę wyników czynnościowych, w tym również jakości życia chorego po operacji. Badania kontrolne służą również ocenie wczesnych i późnych wyników leczenia.

Bardzo ważnym elementem badania kontrolnego jest dokładnie zebrany wywiad. Zaburzenie rytmu wypróżnień, pojawienie się krwi i śluzu w stolcu, uczucie niepełnego wypróżnienia, parcie na stolec, bóle okolicy krzyżowej, zaburzenia w oddawaniu moczu nasuwają podejrzenie nawrotu raka jelita grubego.

W badaniu przedmiotowym należy zwrócić uwagę na bliznę pooperacyjną oraz miejsca po drenach (możliwość wszepu nowotworowego) a w badaniu per rectum można ocenić szerokość zespolenia, ruchomość, elastyczność jeśli zespolenie znajduje się w zasięgu palca.

Badanie na krew utajoną – proste i tanie, wykonane zgodnie z zaleceniami może dostarczyć informacji zwłaszcza o wznowie loko

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.