Zanim wyjaśnię dokładniej, co to jest personifikacja, chciałbym zaznaczyć, iż w literaturze jest to jeden z atrakcyjniejszych środków stylistycznych. Polega on na nadawaniu cech ludzkich przedmiotom, zjawiskom przyrody, abstrakcyjnym pojęciom, a nawet zwierzętom. Może obejmować takie atrybuty, jak: zdolność do mówienia, myślenia, odczuwania emocji czy wykonywanie czynności charakterystycznych dla ludzi.
Słowo „personifikacja” pochodzi z łaciny: „persona” oznacza osobę, a „facere” – czynić. W dosłownym tłumaczeniu otrzymujemy mało zręczne sformułowanie – „uczynić coś osobą”. Uważam, że w tym przypadku najlepiej brzmi forma opisowa: „nadanie czemuś cech osobowych”. Termin „personifikacja” funkcjonuje w literaturze od dawna i jest ważnym elementem wielu utworów literackich.
Znaczenie i wykorzystanie personifikacji w literaturze
Personifikacja odgrywa istotną rolę w powieściach oraz innych dziełach literackich. Umożliwia tworzenie bardziej plastycznych opisów oraz budowanie metaforycznych znaczeń. Ponadto sprawia, że narracja staje się bardziej dynamiczna, a tekst nabiera emocjonalnej głębi. W efekcie pomaga Czytelnikowi lepiej zrozumieć opisywane zjawiska poprzez ich upodabnianie do bliższych mu ludzkich zachowań i emocji.
Personifikację wykorzystuje się często w poezji, literaturze dziecięcej, romantycznej i fantastycznej. W poezji pozwala nadać tekstowi metaforyczny charakter, a np. w bajkach ułatwia przekazywanie morałów. Z kolei w literaturze fantastycznej, zwłaszcza fantasy, personifikacja pomaga w kreowaniu niezwykłych, magicznych światów.
Ciekawe przykłady
Literatura polska. Adam Mickiewicz używa personifikacji m.in. w Panu Tadeuszu. Oto przykład: „Żadne żaby nie grają tak pięknie, jak polskie”. Tutaj nasz wieszcz nadał żabom cechy ludzkie, albowiem przedstawił je jako istoty potrafiące wykonywać muzykę.
Literatura zagraniczna. Jednym z najlepszych przykładów użycia personifikacji jest moim zdaniem cała powieść Kubuś Puchatek A.A. Milne’a. Wszystkie zwierzęta w Stumilowym Lesie mają ludzkie cechy – mówią, myślą, przeżywają emocje i prowadzą dialogi. Choć, jak wspomniałem powyżej, cała książka to zbiór personifikacji, dla porządku przytoczę jej fragment.
„Jak się pisze MIŁOŚĆ? – spytał Prosiaczek. – Nie pisze się, po prostu się to czuje – odpowiedział Puchatek.” Jak widać autor obdarzył swoich bohaterów umiejętnością pisania.
Co to jest personifikacja? – słowo podsumowania
Podsumowując, personifikacja to niezwykle ważny środek stylistyczny, który pozwala wzbogacić narrację, nadając przedmiotom, zwierzętom i zjawiskom cechy ludzkie. Stosuje się ją z powodzeniem w różnych gatunkach literackich, tym samym dodając tekstom poetyckości i emocjonalnej głębi.
(PK)