Porównanie wybranych metod oceny koloru zębów¹⁾

Uśmiech jest jednym z najważniejszych sposobów komunikacji międzyludzkiej (1). Wygląd zębów w znaczący sposób wpływa na estetykę i decyduje o pierwszym wrażeniu jakie wywołujemy na rozmówcy. Od bardzo dawna próbujemy wpłynąć na nasz wizerunek poprzez stosowanie zabiegów modyfikujących estetykę uzębienia. Ogromną popularnością cieszą się metody rozjaśniania barwy zębów. Doniesienia o pierwszych tego typu zabiegach pojawiły się już w 1864 (2) roku. W ostatnim czasie obserwujemy na rynku wzrost ilości produktów do wybielania zębów. Są to zarówno systemy dostępne w wolnej sprzedaży np. w supermarketach jak i produkty, które mogą być stosowane tylko w gabinetach stomatologicznych. Satysfakcjonujący efekt wybielania można uzyskać w godzinę lub dopiero po 2 tygodniach. Najprostszym i najczęściej stosowanym sposobem oceny koloru zębów jest porównanie ich barwy z kluczem zawartym w kolorniku. Niestety metoda ta jest zależna od warunków oświetleniowych oraz subiektywnej oceny badającego. To bardzo utrudnia, a nawet uniemożliwia porównanie efektów działania różnych systemów wybielających.

Celem prezentowanej pracy jest porównanie możliwości oceny koloru za pomocą dwóch zaawansowanych technicznie metod: cyfrowej analizy obrazu (CAO) i spektralnej analizy obrazu (SAO). Pierwsza z nich jest często wykorzystywana w badaniach zarówno in vitro, jak i in vivo, a jej skuteczność została potwierdzona w wielu publikacjach (3, 4, 5, 6, 7). Przydatność otrzymanych wyników pomiaru koloru próbek za pomocą SAO może być oceniona na podstawie wyników CAO.

Jako materiał do badań in vitro wykorzystano ludzkie zęby usunięte z różnych wskazań stomatologicznych. Zakwalifikowano zęby bez widocznych uszkodzeń, zmian próchnicowych i wypełnień. Po ekstrakcji zęby płukano pod bieżącą wodą, oczyszczano mechanicznie i przechowywano w roztworze wody destylowanej z dodatkiem kryształków tymolu. Oczyszczone i utrwalone zęby wykorzystywano do dalszych badań w postaci próbek szkliwa. Przygotowano 25 próbek szkliwa (3 mm x 4 mm) zatopionych w sześciennych bloczkach akrylowych (Durabase), które następnie płukano w myjce ultradźwiękowej i szlifowano oraz polerowano ostatecznie pastą polerską z nasypem ziarna 0,3 ?m. Widok przygotowanych próbek zaprezentowano na rycinie 1.

Kolor każdej z badanych próbek oceniono za pomocą kamery CCD i spektralnej analizy obrazu. Uzyskane cechy barwy próbek zapisano we współrzędnych koloru CIELab. Przestrzeń barw CIELab została wprowadzona przez CIE (Comission Internationale de l´Éclairage) w 1976 roku. Powstała przez matematyczną transformację przestrzeni CIEXYZ z 1931 roku, która jest specjalną paletą barw skonstruowaną pod kątem postrzegania barw przez ludzkie oko. Transformację CIEXYZ wprowadzono jako wynik badań nad spostrzeganiem przez oko ludzkie różnicy między barwami. Barwę w przestrzeni CIELab opisują matematycznie trzy składowe: L – jasność, a – barwa od zielonej do magenty, b – barwa od niebieskiej do żółtej. L równe 0 oznacza idealną czerń, a 100 idealną biel. Współrzędne a i b mają wartość bliższą 0 przy jasnych, neutralnych kolorach, a wyższą przy intensywniejszych i bardziej nasyconych kolorach. (1, 8)

Cyfrowa analiza obrazu (CAO):

Do cyfrowej analizy koloru szkliwa w badanych próbkach wykorzystano zdjęcia zrobione przy pomocy kamery CCD Panasonic GP-KS162KDE. Zdjęcia wykonano w ciemnym pokoju, zachowując stałe, powtarzalne warunki ekspozycji. Jako jedynego źródła światła użyto lampę Medicolor 2 Xe Xenon z flitrem matującym, ustawionym pod kątem 45° do badanej powierzchni. Dane dotyczące koloru poszczególnych próbek szkliwa zapisano według kalibrowanych współrzędnych CIELab. Do kalibracji urządzenia wykorzystano wzornik bieli ze sprasowanego tlenku baru (BaO).

Spektralna analiza obrazu (SAO):

W przypadku spektralnej analizy koloru próbek szkliwa, kamerę z optycznym układem zastąpiono spektrometrem. W badaniu wykorzystano spektrometr CCD Ocean Optics S2000, wyposażony w światłowodową końcówkę pomiarową. Ocenę koloru przeprowadzono w centralnej części powierzchni próbek, na obszarze około 1 mm². Widmo odbitego światła widzialnego rejestrowano przy pomocy czujnika refleksji. Analizie poddano całkowite natężenie światła i zmiany w zakresie kolorów: żółtego, niebieskiego i czerwonego. P

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.