Histatyny – białka ślinowe bogate w histydynę

Ślina stanowi płynne środowisko jamy ustnej w skład którego wchodzi poza wodą (99%), szereg związków nieorganicznych i organicznych (1). Do nieorganicznych składników śliny należą kationy (sodu, potasu, wapnia, magnezu i in.) oraz aniony (fluorkowe, chlorkowe, fosforanowe, węglanowe i in.). Ślina zawiera też dużą grupę związków organicznych, z których najważniejsze to białka i peptydy oraz niebiałkowe substancje azotowe (mocznik, kreatynina, kwas moczowy, aminokwasy), węglowodany, lipidy.

Spośród związków o charakterze peptydowym występujących w ślinie wyróżnić można dużą grupę peptydów przeciwdrobnoustrojowych będących nieswoistymi czynnikami obronnymi jamy ustnej. Związki te zwane endogennymi antybiotykami peptydowymi należą do jednych z najstarszych ewolucyjnie elementów obrony nieswoistnej organizmu przed patogenami. Są one powszechne w całym taksonie Eucaryota, począwszy od pierwotniaków aż do ssaków naczelnych (2). U wyższych organizmów występują na powierzchniach eksponowanych do środowiska zewnętrznego takich jak błony śluzowe układu pokarmowego, oddechowego, moczopłciowego, w jamie ustnej oraz na skórze. Ponadto peptydy przeciwdrobnoustrojowe produkowane są przez neutrofile (3). Ich mechanizm działania polega zazwyczaj na wiązaniu się z błoną komórkową drobnoustroju i jej permeabilizacji (4). Powstanie porów w błonie prowadzi do niekontrolowanego przemieszczenia się jonów i związków organicznych, ucieczki ATP, napływu wody i ostatecznie śmierci komórki. Niektóre peptydy, takie jak attacyny, defensyny, PR-39 czy buforyny są w stanie wywołać śmierć drobnoustroju w sposób niezależny od permeabilizacji błony (5-8).

W ślinie wykazano obecność kilku grup peptydów i białek przeciwdrobnoustrojowych. Należą do nich m.in. mucyny, białka bogate w prolinę (PRPs), cystatyny, staternyn oraz niskocząsteczkowe białka z rodziny histatyn. O ile mucyny, cystatyny i stateryny mogą występować również we łzach, wydzielinie nosowej czy pocie to PRPs i histatyny są peptydami charakterystycznymi wyłącznie dla śliny (9).

Histatyny swoją nazwę zawdzięczają znacznemu udziałowi aminokwasu histydyny w swojej strukturze pierwszorzędowej. Syntetyzowane są przez komórki przewodów wyprowadzających ślinianek: przyusznej i podżuchwowej. Obecnie znanych jest 12 peptydów zaliczanych do grupy histatyn (10). Wszystkie one nie przekraczają wiel

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.