Badanie wpływu różnych stężeń chlorheksydyny na redukcję liczby bakterii w ślinie

Za idealny antyseptyk uważa się taki, który wykazując maksymalny efekt terapeutyczny, cechuje się brakiem występowania działań niepożądanych, zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych. Od dawna poszukuje się środka, który poprzez eliminację bakterii odpowiedzialnych za powstawanie płytki, mógłby być stosowany zamiennie, zamiast mechanicznego jej usuwania, nie wykazując przy tym działań ubocznych. Jedynym preparatem, który spełnia większość wymagań jest chlorheksydyna. Już od ponad 40 lat związek ten uważany jest za jeden z najskuteczniejszych antyseptyków znacznie redukujących liczbę bakterii i ograniczających w ten sposób powstawanie płytki nazębnej (1). Stosowanie chlorheksydyny jako płukanki nie jest jednak całkowicie pozbawione działań niepożądanych. Należą do nich między innymi: ból i pieczenie błony śluzowej jamy ustnej, zaburzenia smaku, czasowe przebarwienia zębów i języka (2, 3). Pomimo udowodnionej skuteczności klinicznej, chlorheksydyna powinna być stosowana w ściśle określonych przypadkach, takich jak: wspomaganie mechanicznej kontroli płytki nazębnej w leczeniu zapaleń przyzębia, stany po zabiegach chirurgicznych na przyzębiu, u osób psychicznie upośledzonych oraz chorych z ograniczonymi możliwościami wykonywania domowych zabiegów higienicznych (4, 5, 6, 7).

Rozpowszechnienie stosowania chlorheksydyny spowodowało pojawienie się wielu preparatów zawierających ten antyseptyk w swoim składzie, różniących się stężeniem, jak również obecnością substancji dodatkowych. Preparaty obecnie występujące na rynku zawierają chlorheksydynę w stężeniu od 0,1-0,3%. W piśmiennictwie pojawiły się sugestie, że skuteczność działania chlorheksydyny wzrasta tylko nieznacznie ze wzrostem stężenia, w stosunku do znacznego wzrostu ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Istotne jest więc określenie minimalnego stężenia chlorheksydyny, które odnosiłoby znaczący efekt terapeutyczny, przy ograniczeniu do minimum występowania działań niepożądanych.

Celem pracy było określenie wpływu różnych stężeń tego samego preparatu chlorheksydyny na redukcję liczby bakterii w ślinie, oraz ocena wpływu zmiany stężenia na częstość występowania działań niepożądanych.

Badaniem objęto 30 pacjentów w wieku od 20 do 60 lat, ogólnie zdrowych, nie użytkujących ruchomych uzupełnień protetycznych ani aparatów ortodontycznych, którzy przez ostatnie 3 miesiące nie przyjmowali doustnie antybiotyków, ani chemioterapeutyków. Badane osoby losowo przydzielono do jednej z trzech grup, utworzonych dla celów badań, biorąc pod uwagę stężenie chlorheksydyny: Grupa I – stężenie 0,12%, Grupa II – stężenie 0,2%, Grupa III – stężenie 0,3%. Badaną płukankę stanowił produkt firmy Henkel-Ecolab – Skinsept^® oral, będący alkoholowym roztworem 0,3% chlorheksydyny, na bazie którego przygotowano wyżej wymienione stężenia. Płukanka dostarczona pacjentom w jednakowych, plastikowych butelkach, stosowana była w ilości 10 ml 2 x dziennie przez 60 sekund. Pacjenci nie zaniechali wykonywania domowych zabiegów higienicznych. Badany materiał stanowiła ślina spoczynkowa, pobierana od pacjentów w ilości 1 ml. Wykonano dwa badania bakteriologiczne: wstępne – przed rozpoczęciem stosowania płukanki i ostateczne – po 14 dniach jej stosowania. Materiał (ślinę) dostarczano do pracowni mikrobiologicznej w ciągu 4 godzin, gdzie po homogenizacji wykonywano serię dziesięciokrotnych rozcieńczeń w roztworze NaCl, w zakresie 10^-1 do 10^-5. Tak przygotowane próbki zostały następnie posiane na odżywcze podłoża agarowe i inkubowane w temperaturze 37°C, przez 48 godzin. Liczba wyhodowanych bakterii określana była jako jtk/ml śliny (jednostki tworzące kolonie). Wyniki badań uzyskiwano dzieląc jtk badania wstępnego przez jtk badania ostatecznego, uzyskując w ten sposób iloraz, o jaki zmieniła się liczba bakterii występujących w ślinie.

Wszyscy pacjenci, którzy przystąpili do badania, stawili się na wizytę kontrolną po dwóch tygodniach. Żaden z badanych nie zaprzestał stosowania płukanki. Zestawien

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.