Fluoroza zębów – opis przypadku

Fluoroza zębów jest zaburzeniem pochodzenia rozwojowego. Jest ona określana jako stan patologiczny, powstały w wyniku nadmiernej ekspozycji zęba na związki fluoru w okresie rozwoju szkliwa (1, 2, 3).

Klinicznie fluoroza zębów objawia się występowaniem zmian w szkliwie. W zależności od stopnia zaawansowania choroby zmiany te mogą występować w postaci pojedynczych lub zlewających się pasm lub plam opalizujących, kredowobiałych albo brunatnych, zagłębień, a także ubytków szkliwa, prowadzących w ciężkich przypadkach do zmiany kształtu zęba.

W obrazie histopatologicznym stwierdza się nietypowe ułożenie i rozszczepienie pryzmatów szkliwnych oraz brak substancji międzypryzmatycznej, w miejscu której odkłada się barwnik brunatny. Zębina jest słabiej zmineralizowana i zawiera szerokie przestrzenie międzykuliste (1, 4, 5).

Szkliwo może być matowe, nieprzezroczyste i chropowate (4, 6). Stopień zaawansowania fluorozy zależy od stężenia związków fluoru w wodzie pitnej, czasu ekspozycji na fluor, od indywidualnej wrażliwości organizmu i czynników środowiskowych. Wapń i magnez zawarte w diecie ograniczają wchłanianie fluoru. Niedobór tych pierwiastków w pożywieniu sprzyja występowaniu fluorozy (4, 7).

Mechanizm powstawania szkliwa plamkowego nie jest dokładnie wyjaśniony. Niektórzy autorzy sugerują, że pod wpływem jonów fluoru dochodzi do hamowania aktywności enzymów lizosomalnych w ameloblastach, może również dojść do bezpośredniego uszkodzenia ameloblastów (4, 8).

Uważa się, że szkliwo plamkowe występuje u osób, które w dzieciństwie spożywały wodę o stężeniu fluoru wyższym niż optymalne – czyli 1 mg/l. Poglądy na temat występowania szkliwa plamkowego nie są jednak jednolite. Znane są doniesienia o występowaniu fluorozy w rejonach o optymalnym, a nawet śladowym stężeniu fluoru w wodzie pitnej (4, 8, 9, 10). Na podstawie kompleksowych badań ustalono, że na powstawanie fluorozy wpływa ponadoptymalna, sumaryczna dawka fluoru pochodzącego z różnych źródeł, takich jak: woda pitna, pożywienie, tabletki fluorowe, pasta do zębów (1, 4, 11, 12). Obecnie zwraca się dużą uwagę na zwiększające się zanieczyszczenie środowiska związkami fluoru wynikające z rozwoju przemysłu (1, 9). Dlatego też Światowa Organizacja Zdrowia (ŚOZ) obniżyła optymalną z punktu widzenia profilaktyki próchnicy zębów dawkę fluoru i wynosi ona aktualnie od 0,5 do 1 ppm (9).

Ze względu na obraz kliniczny fluorozy i stopień nasilenia zmian w uzębieniu wprowadzono wiele klasyfikacji szkliwa plamkowego. ŚOZ zaleca stosowanie wskaźnika fluorozy według Deana (13, 14). Ocenę przeprowadza się na podstawie dwóch zębów, które są najbardziej dotknięte zmianami.

Kryteria wskaźnika fluorozy Deana są następujące:

0 – stan prawidłowy. Powierzchnia szkliwa jest gładka, lśniąca o zabarwieniu kremowobiałym;

1 – fluoroza wątpliwa. Na powierzchni szkliwa wyraźnie zaznaczone są odchylenia od przezroczystości normalnego szkliwa, w postaci kilku białych plamek;

2 – fluoroza bardzo łagodna. Małe, białawe, matowe pola rozprowadzone są nieregularnie na mniej niż 1/4 powierzchni zęba;

3 – fluoroza łagodna. Białe nieprzezroczystości szkliwa są bardziej rozległe niż w poprzedniej postaci, ale nie przekraczają 50% powierzchni szkliwa;

4 – fluoroza umiarkowana. Powierzchnie szkliwa zęba wykazują znaczne uszkodzenia z brązowymi plamami;

5 – fluoroza ciężka. Cała powierzchnia szkliwa jest uszkodzona, hypoplazja przyjmuje takie rozmiary, że kształt zęba może ulec zmianie. Występują drobne lub rozległe zagłębienia lub brunatne przebarwienia; ząb ma często skorodowany wygląd.

Do rozpoznania fluorozy zębów upoważnia nie tylko sam wygląd szkliwa, lecz także dodatkowe informacje uzyskane podczas wywiadu wskazujące na zwiększoną podaż związków fluoru lub potwierdzenie zwiększonej zawartości fluoru w tkankach (szkliwo, ślina).

Przyjmuje się, że fluoroza o średnim i ciężkim stopniu nasilenia występuje na terenach, na których fluor w wodzie pitnej osiąga stężenie około 3,5 mg/l (4).

Powstawanie fluorozy powoduje nadmierna podaż związków fluoru w okresie krytycznym, przypadającym na późne stadia przederupcyjnego rozwoju zęba. Równocześnie uważa się, że krytyczny okres dla uzębienia stałego występuje od okresu okołoporodowego do około 7 roku życia (1).

Fluoroza jest zwykle bardziej nasilona w zębach, których proces mineralizacji przypada na późniejszy okres życia. Najczęści

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.