Popromienne powikłania urologiczne u kobiet

Radioterapia jest skutecznym sposobem leczenia niektórych nowotworów narządów miednicy u kobiet, zwłaszcza raka szyjki macicy. Niestety promieniowanie uszkadza zarówno komórki nowotworowe i prawidłowe. Nawet gdy leczenie przeprowadzone jest prawidłowo dochodzi do powikłań ze strony narządów sąsiadujących z miejscem poddanym napromienianiu (moczowody, pęcherz, odbytnica). Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia powikłań po radioterapii z powodu nowotworu dróg rodnych kobiety są: starszy wiek, otyłość chorych, wyższy stopień zaawansowania nowotworu, stany zapalne narządów miednicy, zastój moczu w drogach moczowych, cukrzyca, miażdzyca, nadciśnienie, wcześniejsze leczenie chirurgiczne (uszkadza naczynia krwionośne, chłonne i nerwy) (14, 16, 29). Częstość zastoju moczu w górnych drogach moczowych wywołanego rakiem szyjki macicy ocenia się na 7-21% (11, 14). Gdy nie podejmiemy leczenia choroby podstawowej u 65-85% kobiet stopniowo rozwija się oliguria po czym anuria, a 76-94% kobiet umiera z powodu niewydolności nerek (7).

W 1927 roku Dean po raz pierwszy opisał owrzodzenia błony śluzowej pęcherza w następstwie radioterapii (16). Powikłania po radioterapii z powodu nowotworów dróg rodnych występują u około 10% chorych, w tym 2-3% są to powikłania ze strony dróg moczowych – pęcherza moczowego u 55% chorych, nerek u 21% i moczowodów u 7,5% chorych (12, 21, 27, 31).

4-8% chorych umiera po zabiegu naprawczym powikłań będących skutkiem radioterapii nowotworu dróg rodnych (16). U 1,2-7% chorych radioterapia jest przyczną białaczki, nowotworów złośliwych pęcherza moczowego, odbytnicy, pochwy, warg sromowych (16, 17).

Odczyny popromienne dzieli się na wczesne i późne.

W okresie 3 pierwszych tygodni od rozpoczęcia napromieniania w moczowodach dochodzi do przekrwienia i obrzęku tkanek u 50-60% chorych. Promienie jonizujące uszkadzając ściany naczyń włosowatych powodują ucieczkę płynu do przestrzeni okołonaczyniowej i otaczających tkanek. (19). Powoduje to obrzęk tkanek moczowodu i okołomoczowodowych, ściany pęcherza moczowego, wzrost napięcia mięśnia wypieracza pęcherza moczowego oraz zwężenie ujścia pęcherzowego moczowodu. Wynikiem tych procesów patologicznych jest zaburzenie prawidłowej perystaltyki moczowodu a przede wszystkim przejściowa niedrożność, zastój i zakażenie moczu w górnych drogach moczowych u 50-60% napromienianych kobiet. U większości chorych przejściowa niedrożność moczowodu ustępuje po 3-4 miesiącach (6, 26). Badanie mikroskopowe moczowodów we wczesnym okresie od chwili rozpoczęcia radioterapii prócz obrzęku wykazuje również uszkodzenie nabłonka przejściowego.

Wczesne odczyny popromienne są w większości odwracalne, choć u części chorych mogą być początkiem późnych odczynów popromienny

To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.