Założenia utworzenia ogólnopolskiej sieci monitorowania oporności drobnoustrojów (OPTY)
© Borgis - Nowa Medycyna 9/1999
Waleria Hryniewicz, Paweł Grzesiowski
Wprowadzenie
Wśród osiągnięć współczesnej medycyny wymienia się postęp w profilaktyce i leczeniu zakażeń. Jest on wynikiem wprowadzenia szczepień ochronnych, antybiotykoterapii i dezynfekcji. Jednak skutkiem niepożądanym szerokiego stosowania antybiotyków jest szybkie narastanie oporności drobnoustrojów na leki, co powoduje, że obecną dekadę coraz częściej uważa się za początek ery poantybiotykowej. Dowodem na to są izolowane od chorych i ze środowiska wielooporne drobnoustroje, wobec których nie ma skutecznych leków. Wymaga to przemyślanych działań zmierzających do ograniczenia i racjonalizacji zużycia antybiotyków we wszystkich regionach świata, a szczególnie w Polsce, gdzie dotychczas nie wdrożono żadnych powszechnych standardów postępowania w tym zakresie. Problem oporności drobnoustrojów na antybiotyki i chemioterapeutyki został zaliczony przez Światową Organizację Zdrowia do największych zagrożeń w dziedzinie zdrowia publicznego (Orędzie Dyrektora Generalnego WHO, wygłoszone w 1997 r. podczas Światowego Dnia Zdrowia).
W związku z narastającym kryzysem w leczeniu zakażeń oraz uwzględniając, że profilaktyka jest najskuteczniejsza, konieczne jest organizowanie regionalnych i globalnych systemów monitorowania i prewencji rozprzestrzeniania się wieloopornych szczepów bakteryjnych oraz promocji racjonalnej profilaktyki i terapii zakażeń, umożliwiających skuteczną edukację personelu medycznego, poprawę poziomu leczenia pacjentów oraz redukcję kosztów terapii.
Następujące bakterie uważane są obecnie za szczególnie groźne dla zdrowia publicznego:
– gronkowce meticylinooporne (oporne na wszystkie antybiotyki betalaktamowe),
– enterokoki oporne na antybiotyki glikopeptydowe i aminoglikozydy,
– pneumokoki oporne na penicyliny, cefalosporyny i makrolidy,
– pałeczki Pseudomonas aeruginosa oporne aminoglikozydy, fluorochinolony i antybiotyki beta-laktamowe,
– pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae oporne na antybiotyki beta-laktamowe, aminoglikozydy i fluorochinolony,
– wielooporne szczepy Acinetobacter spp., Stenotrophomonas maltophilia oporne na antybiotyki beta-laktamowe, aminoglikozydy, fluorochinolony i inne.
Wszystkie wymienione wyżej drobnoustroje stanowią w Polsce bardzo ważny i aktualny problem kliniczny, przyczyniając się do wzrostu zachorowalności i śmiertelności. W ostatnich latach obserwuje się stały wzrost wydatków na leczenie zakażeń, w szczególności nabytych w szpitalach, co powoduje zwiększenie sumarycznych wydatków ponoszonych przez państwo na opiekę zdrowotną. W wyniku szerokiego stosowania antybiotyków doszło w Polsce do niekontrolowanego narastania oporności bakterii i konieczności podawania najnowszych generacji leków o najwyższych kosztach. Jednym z niezbędnych kroków na drodze do rozwiązania tego problemu jest utworzenie krajowej sieci ośrodków prowadzących nadzór nad rozprzestrzenianiem się oporności oraz promocję racjonalnej profilaktyki i terapii zakażeń.
Cele utworzenia sieci obejmują 3 zasadnicze kierunki:
1. Opracowanie systemowego modelu analizy i mo-nitorowania zjawiska oporności w Polsce:
To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.