Gruczolaki a rak jelita grubego
© Borgis - Nowa Medycyna 7/2000
Janina Orłowska
Częstość występowania gruczolaków u osób w wieku 50-75 lat waha się w zakresie od 30% do 55%.
Gruczolaki są to łagodne nowotwory zbudowane z rozrośniętego nabłonka gruczołowego, którego zasadniczą cechą histologiczną jest DYSPLAZJA.
Obecność dysplazji, uznawanej za zmianę przedrakową, jest powodem zaliczania gruczolaków do grupy polipów nowotworowych (1).
Dysplaja, czyli „niewątpliwie nowotworowa przemiana nabłonka” polega na zaburzeniach cytologicznych i architektonicznych komórek nabłonkowych, zależnych od zmiany stosunku jądrowo-cytoplazmatycznego na korzyść jąder, zwiększeniu liczby mitoz i nawarstwianiu się komórek.
W zależności od stopnia nasilenia nieprawidłowości komórkowych, dysplazja klasyfikowana jest jako: lekka, średnia i ciężka.
Rozrośnięty nabłonek dysplastyczny może tworzyć różne układy, co jest przyczyną podziału gruczolaków na:
1. gruczolaki cewkowe (adenoma tubulare),
2. gruczolaki cewkowo-kosmkowe (adenoma tubulo-villosum),
3. gruczolaki kosmkowe (adenoma villosum).
Już ćwierć wieku temu, w 1975 roku, Muto, Bussey i Morson, na podstawie danych epidemiologicznych i patologicznych, zasugerowali możliwość istnienia zależności między gruczolakiem i rakiem jelita grubego (adenoma-carcinoma sequence), przyjmując, że większość raków rozwija się z gruczolaków (2). Sekwencja zdarzeń zaczyna się od rozwoju małego ogniska dysplastycznego w nabłonku i stopniowego rozrostu tej zmiany do gruczolaka, który poprzez kolejne stopnie dysplazji nabiera cech charakteru inwazyjnego, w postaci raka. W tym samym czasie, nowe endoskopy stworzyły możliwość badania całej okrężnicy i obserwacji oraz usuwania polipów. Pozwoliło to również na wieloletnie obserwacje gruczolaków, których nie usunięto z różnych powodów w momencie pierwszego rozpoznania, na miejscu których u większości pacjentów rozwinął się rak. Ponadto w tkankach przylegających do większości raków ujawniono fragmenty o budowie charakterystycznej dla gruczolaków.
Dane te pozwalają przypuszczać, że gruczolaki mogły być prekursorami poprzedzającymi rozwój raka o 5-10 lat.
Sugestie te wydają się potwierdzać wyniki badań doświadczalnych na zwierzętach, u których z użyciem środków chemicznych powodowano rozwój raka jelita grubego poprzez stadium gruczolaka.
W ostatniej dekadzie teorie „adenoma-c
To jest tylko fragment artykułu. Aby przeczytać całość, przejdź do Czytelni medycznej.